Diyarbakır Eczacı Odası Başkanı Ecz. Mahmut Sert, ilaç fiyatlarındaki artışlar, piyasada olmayan ilaçlar, eczane ekonomilerinin yaşadığı zorluklar hakkında yazılı basın açıklaması yaptı. 

Sert;  Biz eczacılar, toplum sağlığının korunması ve geliştirilmesi için çalışan bir meslek grubuyuz. Hastalığın sağlığa dönüşmesi için ilacın güvenli ve doğru kullanımı konusunda vatandaşlarımıza danışmanlık hizmeti veren birinci basamak sağlık kuruluşlarıyız. Her vatandaşın mahallesinde, randevu almaya gerek kalmaksızın gidip danışabildiği bir eczane vardır… Ancak biz eczacılar, ayakta kalabilmek ve mesleğimizi onurlu bir şekilde icra edebilmek için çok ciddi sorunlarla boğuşmak zorunda kalıyoruz.

Her yıl fiyat değişikliği döneminde birçok ilaç piyasada bulunmuyor. Vatandaşlarımızın en temel hakkı olan ilaca erişim hakkı engelleniyor. Birçok ilaç ve sağlık ürününde vatandaşlarımız yüzde 300 fiyat farklarıyla karşılaşıyor. Biz eczacılar, hastalarımıza ilacı ulaştıramadığımız için vatandaşlarla karşı karşıya geliyoruz. Toplum nezdinde itibar kaybı yaşamanın yanında mesleğimizi icra edememenin sıkıntılarını yaşıyoruz.

Bunun yanında, biz eczacılar gün geçtikçe güç kaybediyoruz, eczane ekonomilerimiz sistematik bir şekilde kötüye gidiyor. İlaç zamları ve fark ücretleri vatandaşımızı zorladığı gibi eczacılarımıza da kazanç olarak değil büyük kayıplar olarak dönüyor.Eczanelerimizi ayakta tutan, çalışanlarımıza maaş vermemizi sağlayan, hastaya hizmet etmemizi mümkün hale getiren gelirlerimizi kaybediyoruz. Yıllardır ekonomik anlamda sıkıntı yaşayan eczanelerimiz, Covid-19 pandemisi ile birlikte daha da içinden çıkılamaz bir ekonomik daralma ile yüz yüze geldi. Özcesi, eczacılar ayakta kalmakta, vatandaşlarımız ilaca ulaşmakta güçlük yaşıyor. Bu, kabul edilebilir, sürdürülebilir bir durum değildir!

Eczacılar, bu tablonun sorumlusu değil mağdurudur!

Yanlış ilaç fiyatlandırma politikası, hastalarımızın ilaca ulaşamamasına; eczacılarımızın da mesleklerini icra edemez hale gelmesine yol açıyor. Halk sağlığının korunması ve eczacılarımızın varlıklarını sürdürebilmeleri için önerilerimiz dikkate alınmalıdır.

• Tüm ısrarlı çabalarımıza ve uyarılarımıza rağmen İlaç Fiyat Kararnamesi, 2009 yılından beri güncellenmiyor. Günümüz koşullarına hiçbir şekilde uyum sağlamayan kararnameye göre eczanelerimizin mevcut kar oranları, işletme giderlerimizi bile karşılayamaz durumdadır. Eczanelerimizin toplum sağlığına katkı vermeye devam edebilmeleri, maddi kaygılar içinde boğulmadan mesleklerini yapabilmeleri için karlılık oranlarının Dünya Sağlık Örgütünün öngördüğü şekilde düzenlenmesi şarttır. 13 yıldır güncellenmeyen İlaç Fiyat Kararnamesi, günümüz koşulları ile kıyaslandığında eczanelerimizin ayakta kalması mümkün değildir. İlaç Fiyat Kararnamesinde eczane kar oranları günün koşullarına ve ülke gerçeklerine uygun olarak düzenlenmeli ve bu şekilde güncellenmelidir.

• İlaç kuru ve ilaç fiyat politikaları belirlenirken yalnızca Sağlık Bakanlığı ve ilaç firmalarının anlaşmaya varması yerine tüm paydaşları kapsayan, şeffaf ve katılımcı mekanizmalar geliştirilmelidir.

• İlaçta kur ayarlamasının yılda bir kez yapılmasından vazgeçilmeli, belirli periyotlarla kur düzenlemesi yapılmalıdır.

• Sağlık Bakanlığı tüm paydaşların katılacağı bir "ilaç yokluğu uyarı sistemi" kurmalıdır. İlaç yokluğu olarak tanımlanan sınır belirlenmeli, ilaç kutu sayısı bu sınırın altına düşerse ek önlemler alınmalıdır.

• Öte yandan, ilaç yoklarının en önemli sebebi, ilacı ticari bir meta olarak gören şirketlerin yaklaşımıdır. Daha yüksek kar beklentisi ile piyasaya ilaç vermeyen şirketler, halka sağlığı ile oynamakta, bizlerle vatandaşları karşı karşıya getirmektedir. Kur farkı, pek çok ilaç firmasının ülkemize ilaç vermemesine ya da hammaddeleri yurt dışından gelen ilaçları üreten yerli ilaç firmalarının ilaçları üretememesine sebep oluyor. Tam da bu yüzden yerli ilaç politikalarına ağırlık verilmeli, ilaçta dışa bağımlılığın azaltılmasını sağlayacak politikalar geliştirilmelidir.

İlaca erişim haktır, bunu engelleyecek durumlar ortadan kaldırılmalıdır.

En temel sağlık hakkı olan ilaca erişim hakkı için, ilaç fiyat kararnamesinin güncellenmesi, vatandaşların ilaca erişim hakkının önündeki engellerin kaldırılması, hastalara ilaç fiyat farkı çıkaran ürünlerin geri ödeme koşullarında değişiklik yapılması gerekmektedir.

Aynı zamanda eczanelerimizin finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması, eczacılarımızın ekonomik kaygılardan uzak nitelikli ve kesintisiz ilaç-sağlık danışmanlığı hizmeti verebilmesi için gerekli koşullar sağlanmalı, çalışma koşullarının iyileştirilmesi desteklenmelidir.